Kulturno blago Narodnog muzeja Užice – u serijalu ćemo predstaviti ustanovu u kojoj se čuva nekoliko desetina hiljada različitih muzejskih jedinica što govori da se radi o pravom hramu kulture, sa kojima javnost treba da se upozna, ali i dati priliku posetiocima da što više saznaju, a i da vide kada se ukaže prilika.
Namera nam je da istražimo i damo na uvid javnosti sve što čini užički Narodni muzej, čime se bave, šta skriva depo a da kroz tematske celine obradimo najvažnije segmente. U najkraćem:
Narodni muzej Užice (NMU), regionalni je muzej nadležan za teritoriju Grada Užica i devet opština Zlatiborskog upravnog okruga: Bajinu Baštu, Kosjerić, Požegu, Arilje, Čajetinu, Novu Varoš, Priboj, Prijepolje i Sjenicu. Formiran je 12. jula 1946. godine najpre kao Muzej ustanka 1941, a 29. aprila 1963. godine osnovan je Narodni muzej, u čiji su sastav ušli Muzej ustanka 1941. i Zavičajni muzej.
Narodnom muzeju je 1979. godine prenet na upravljanje i korišćenje Memorijalni kompleks Kadinjača, koji je jedan period samostalno funkcionisao (1991-2002), ali je od 2002. godine ponovo u sastavu Narodnog muzeja Užice.
Kulturno blago Narodnog muzeja Užice, u sastavu su:
Memorijalni kompleks Kadinjača gde je u okviru zgrade spomen-doma stalna postavka „Radnički bataljon u borbina Kadinjači“ i „Užički kraj u NATO agresiji na SR Jugoslaviju“.
Jokanovića kuća u kojoj se prezentuje stalna postavka „Gradska kuća s kraja XIX i početka XX veka“.
Odeljenje Narodnog muzeja Užice u Novoj Varoši otvoreno 2012. godine sa dve muzejske postavke: Novovaroški kraj kroz istoriju i Spomen-soba vojvode Petra Bojovića i novovaroški kraj u Velikom ratu.
Hidroelektrana „PodGradom“ koristi se u turističke svrhe u skladu sa Protokolom o saradnji sa JP „Elektroprivreda Srbije“.
Kulturno blago Narodnog muzeja Užice i stručna odeljenja:
Odeljenje za arheologiju poseduje bogate zbirke predmeta, Praistorijska zbirka, Antička zbirka, Srednjovekovna zbirka, Numizmatička zbirka do XV veka i Epigrafska zbirka. Do sada je otkrivenoi evidentirano oko 1000 arheoloških lokaliteta i veći broj pojedinačnih nalaza iz epoha praistorije, antike i srednjeg veka na području koje pokriva užički muzej.
U Etnografskom odeljenju predmeti potiču uglavnom iz XIX i prve polovine XX veka i razvrstani su u tematske celine koje čine Zbirka nošnji, Zbirka kućnog tekstila, Zbirka sprava za preradu vlakana, Zbirka muzičkih instrumenata, Zbirka lula i pribora za pušenje, Zbirka pokućstva i posuđa, Zbirka zanata, Zbirka nakita.
Istorijsko odeljenje prvo je formirano u Narodnom muzeju i dugogodišnjim istraživanjem pribavilo je vredan muzejski materijal koji se odnosi na period od kraja XVIII do početka XXI veka, a najopštija podela zbirki i fondova je: Zbirka trodimenzionalnih predmeta, Zbirka fotografija od XIX veka do 1945, Zbirka savremene istorije, Numizmatička zbirka period XV-XX, Zbirka arhivske građe, Fond memoarske građe 1941-1945. i Zbirka vatrenog i hladnog oružja i vojne opreme.
Odeljenje istorije umetnosti formiralo je Umetničku zbirkui sistematski proučava i publikuje predmete koji joj pripadaju, a koji uglavnom svedoče o kulturnoj istoriji Užica kroz vekove.Umetnička zbirka klasifikovana je na: Zbirku likovne i primenjene umetnosti, Zbirku crkvene umetnosti i Zbirku skulptura. Stručnjaci Odeljenja staraju se i o Legatu slikara Mihaila Milovanovića, otvorenom 2003. godine u zgradi Narodnog muzeja Užice. Rekonstrukcija postavke realizovana 2019/2020. sredstvima Ministarstva kulture.
Konzervatorsko odeljenje ima radionicu za metal, arheološko drvo, kost, staklo i kamen,radionicu za keramiku, tekstil i kožu i radionicu za ikonopis i štafelajno slikarstvo.Pored rada na zaštiti muzejskih predmeta, konzervatske radionice NMU pružaju usluge i drugim ustanovama kulture, Srpskoj pravoslavnoj crkvi i pojedincima.
Dokumentaciono odeljenje počelo jeda radi devedesetih godina prošlog veka koje se digitalizacijom postojeće dokumentacije uključilo u sistem Muzejskog informacionog sistema Srbije. U okviru dokumentacionog odeljenja su: služba za muzičku dokumentaciju, stručne biblioteke i foto služba.
Stručna muzejska biblioteka raspolaže sa oko 12.000 knjiga i naslova iz užestručnih oblasti muzeja. Pored knjiga, periodika, časopisa i štampe, biblioteka poseduje i značajnu zbirku prvih srpskih rukopisnih i štampanih knjiga i zbirku turskih rukopisa.
Odeljenje za preventivnu zaštitu i održavanje spomenika u okviru teritorijalne nadležnosti Narodnog muzeja Užice
Pedagoška služba
Stalne postavke
Deo raspoložive građe čini stalne postavke u zgradi Narodnog muzeja. Stalna postavka „Užice nastanak i razvoj“ otvorena je 1995. godine u drugojzgradiMuzeja.Prezentujenastanak i razvojužičkogkrajaodpraistorije, antike, srednjeg i novogveka, dosavremeneistorije. Izloženojepreko 1400 eksponataizsvihmuzejskihzbirki (arheologije, etnologije, istorije i istorijeumetnosti). Druga stalna postavka je „Užička republika 1941“
U Narodnom muzeju je Legat slikara Mihaila Milovanovića
Legat slikara Mihaila Milovanovića (Gostinica, 1879 – Užice, 1941), otvorenje 2003. godine u Narodnom muzeju Užice. Fond Legata stvoren je otkupom i poklonom umetnikovog sina Momčila Milovanovića i drugih darodavaca, a deo predmeta je iz zbirki Narodnog muzeja Užice. Legat prezentuje umetničku i ličnu zaostavštinu Mihaila Milovanovića, prvog akademskog slikara iz užičkog kraja, ratnog slikara u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912–1918. godine i skulptora.
Postavka Legata je rekonstruisana 2019/2020. godine.
Lapidarijum antičkih spomenika deo je epigrafske zbirke NMU, a eksponati su od druge polovine II do prve polovine IV veka. Spomenici potiču sa teritorije Opština Kosjerić, Požega, Užice, Nova Varoš i Prijepolje. U lapidarijumu su izložena 23 nadgrobna spomenika (cipusi, kocke i stele), žrtvenici, slobodne figure lavova, korintski kapitel i fragmenti mermernih antičkih stubova.
Partizanska fabrika oružja i municije Užice 1941. čija je stalna postavka otvorena u podzemnim tunelima 1961. godine, a dopunjena je i rekonstruisana 2011. godine.
Istorija Namenske proizvodnje u Užicu od 1928. dodanas. Ova stalnapostavkaotvorenaje 2006. godine i predstavlja u manjoj meri koncepcijski izmenjenu izložbu Privrednog muzeja „Prvi partizan“, otvorenu u fabričkom krugu 1990. godine, a demontiranu 2002. godine (zbog raspada SOUR-a „Prvi partizan“). Sadašnja postavka prikazuje samo istoriju Namenske proizvodnje.
Radnički bataljon i borba na Kadinjači
Stalna muzejska postavka „Radnički bataljon i borba na Kadinjači“ otvorena je 24. septembra 1984. godine. Izložba sadrži obilje građe koja upečatljivo govori o borbi na Kadinjači. Na 150m2 izloženo je oko 300 autentičnih predmeta i dokumenata vezanih za Radnički bataljon i njegovu epopeju.
Zaštita nepokretnih kulturnih dobara
Pored zaštite pokretnih kulturnih dobara, Narodni muzej Užice se bavi i zaštitom nepokretnih kulturnih dobara. U periodu od 1994. godine do 1998, urađena je kompletna konzervacija, restauracija i revitalizacija manastira Uvac (SO Čajetina).
U 2012. godini završen je projekat rekonstrukcije-izgradnje crkve brvnare u Sevojnu. Izvršena je restauracija rodnih kuća i spomen-soba poznatih ličnosti i narodnih heroja (Dimitrija Tucovića, Steve Čolovića), kao i spomen česama na Popovoj vodi, u Velikom parku u Užicu (Ružića česma) i drugih spomen obeležja.
Narodni muzej je izdavač brojnih publikacija, kataloga, monografija i Užičkog zbornika.
nastojaćemo da u serijalu kroz tekstove ilustrovane fotografijama predstavimo javnosti najstarije i najznačajnije eksponate koje čuva Narodni muzej, kao i one koji su manje pred očima javnostii koji se čuvaju u depou Muzeja, nisu sastavni deo stalnih postavki ili se retko izlažu u okviru određenih izložbi.
Za ovu priliku pomenućemo i najvažnije teme koje ćemo obrađivati u narednih nekoliko meseci.
- aktivnosti u Narodnom muzeju radi poboljšanja uslova u kojima se čuvaju, ali i izlažu eksponati
- značaj rekonstrukcije depoa
- rekonstrukcija spomen – obeležja na Kadinjači
- priče o pojedinim delovima zbirki i eksponatima stalnih postavki
- predmetima
- dokumentima
- slikama
- ličnostima
- nakitu…
- priča o najstarijem eksponatu
- o najzanimljivijem eksponatu
Kulturno blago Narodnog muzeja Užice je naš novi serijal, a do sada su novinari i saradnici UžiceMedia realizovali:
„ZNANJEM DO ISTINE, BEZ SENZACIJE“
