RAŠ „Omorika“ – Regionalna asocijacija vlasnika privatnih šuma deluje na teritoriji Zlatiborskog okruga (Užice/Priboj/Bajina Bašta) relizuje projekat „Od šuma za šume“, uz pomoć USID, RRA „Zlatibor “ i BOŠ.
Sprovodeći kampanju na teritoriji Užica, Priboja i Bajine Bašte nastoje da građanstvo, pre svega vlasnike privatnih šuma upoznaju i usmere ih kako da dođu do sredstava u lokalnim budžetima koja su namenjena za unapređenje šuma, te da ona budu namenski utrošena.
RAŠ „Omorika“: Pravično trošenje sredstava Budžetskog fonda
Ovim projektom asocijacija sprovodi kampanju javnog zagovaranja pravičnog trošenja sredstava Budžetskog fonda za šume na lokalnom nivou.
„Želimo da partnerski delujemo preventivno u borbi za kvalitetniju životnu sredinu. Želimo da javnosti pružimo informacije da šume u okruženju imaju mnoštvo funkcija koje su od značaja za svakodnevni život i ekonomiju običnog čoveka“, navode organizatori, a novinarima su ponudili informacije i odgovre na pitanja vezana za Budžetski fond za šume na lokalnom nivou, ali i kako unaprediti životnu sredinu, šume, kao i:
• Kako prava informacija može da pomogne da običan čovek učini male korake koji vode očuvanju i unapređenju šuma, klime i životne sredine uopšte;
• Kako da vlasnici privatnih šuma održivo koriste svoje šume, kome da se obrate za stručnu pomoć, a kome za zaštitu njihovih šuma. Kako da valorizuju i „nedrvne“ funkcije šuma;
• Kako građani mogu da se bore protiv pustošenja šuma i kome to da prijave;
• Kako je ravnoteža ekosistema suštinski povezana sa ravnotežom ekonomije;
• Zašto se interes vlasnika privatnih šuma preklapa sa javnim interesom;
• Kako sve ove akcije finansirati jer je novac već obezbeđen i treba ga iskoristiti.
RAŠ „Omorika“: Novac mora biti vraćen odakle je potekao
Jasminka Dizdarević, menadžerka projekta, navodi da je organizacija osnovana sa željom da se vlasnici prvatnih šuma koje su na području Zlatiborskog upravnog okruga zastupljene u popriličnom broju, upoznaju sa zakonskim mogućnostima koje imaju u smislu unapređenja svojih šuma.
– Planska dokumenta koja imamo u državnim šumama gde gazduje Javno preduzeće „Srbija šume“ treba da postoje kod svih, da se postigne mnogo veći procenat iskorišćenja i mnogo bolji kvalitet korišćčenja tih šuma, njihovu otvorenost, zaštitu šuma od požara, biljnih bolesti, sve ono što se dešava u šumi a što je zakonom i strukom regulisano. Mi moramo vlasnike šuma upoznati i dati im potporu i podsticaj da se učlanjuju u udruženja koja imaju zakonski osnov da zastupaju njihove i interese pred Republikom ili opštinom u izvršavanju programa i projakata koji se rade na nivou te opštine ili tog područja kao što je Zlatiborski upravni okrug, – kaže Dizdarević.
Vlasnici privatnih šuma za svaki kubni metar posečenog drveta moraju da plate taksu koja se sliva u Budžetski fond za šume, a 30% toga pripada budžetu lokalne samouprave gde se šuma nalazi.
Projektom ćemo utvrditi tačne iznose sredstava, ali to su svakako ozbiljna sredstva jer mi živimo u jednom od najšumovitijih regiona gde je 45% teritorije pod šumama. Novac mora po zakonu biti vraćen tamo odakle je potekao, tj. za nova pošumljavanja, negu šuma ili izgradnju šumskih protivpožarnih putevai zato želimo da građane uključimo u odlučivanje o usmeravanju tog novca, – kaže Dizdarević.
RAŠ „Omorika“ vidi savete mesnih zajednica kao važne partnere u uspostavljanju održivog mehanizma povratka ovih sredstava, jer su aktivni građani Zlatiborskog okruga važna snaga na putu do ekološki održivog regiona kome se teži, ističu iz – Regionalne asocijacije vlasnika privatnih šuma „Omorika“.
RAŠ „Omorika“: Najveći požar u našoj istoriji, na Tari i u Mokroj Gori
Da bi vlasnici privatnih šuma brže, lakše i jednostavnije došli do sredstava da izvrše najrazličitije poslove u svojim šumama moraju da se udruže, da se prethodno učlane u udruženje koje se može pojaviti pred Budžetskim fondom. Udruženja su zakonski predviđena ta koja se pojavljuju pred Budžetskim fondom i ona su ta koja će uraditi plan sanacije od požara, pojašnjava Đodrđe Marić, šumarsiki inženjer, stručni konsultant na projektu.
Govoreći o aktulenoj temi, požarima, koji su ovih dana bili u Negbini, Šarganu, ističe da se najviše šumskih požara dešava u matru i oktobru mesecu jer tada najveća ativnost ljudi u poljoprivrednim radovima, ali i da intenzitet tih požara nikada nije kao kod požara koji se dešavaju u letnjem peirodu.
– Podsetiću da je 2012. godine bio najveći požar u našoj istoriji, koji je zahvatio oko 1.600 hektara najkvlaitetnijih šuma na području Nacionalnog parka Tara i Nacionalnog parka prirode Mokra Gora. Pored toga je postojao je još jedan veliki požar na području Deliblatske Peščare 1993, godine.
Ono što je važno je da vlasnici privatnih šuma znaju da se kada se dogodi ovakva vrsta katastrofe, kao što je u Negbini i Šarganu ovog meseca, da postoji Bzdžetski fond za šume gde mogu da obezbede sredstva za sanaciju na način da će izgraditi šumski protivpožarni put da će dobiti sredstva za pošumljavnje, sredstva za podsejavanje, – ističe Marić, napominjući da je za prevenciju važno da svi vlasnici privatnih šuma znaju da iz Budžetksog fonda može da se obezbedi novac za izgradnju šumksih protpožarnih puteva u preventivne svrhe, da ne čekamo da se požar dogodi pa tek tada da nešto preduzmemo, da vatrogasci mogu brzo da dođu do njih.
RAŠ „Omorika“: Budžetski fond
– Budžetski fond za šume može se koristiti kroz Ministarstvo ali i kroz fondove lokalnih samouprave koje dobijaju 30 odsto budetskog fonda za šume za unapređenje stanja šuma. To se do sada nije događalo jer mehanizmi pomoću kojih novac iz Uprave za trezor stiže u lokalne samouprave i same lokalne samouprave nisu svesne toga novca. I zato ćemo kroz projkat „Od šuma za šume“ u saradnji sa vlasnicim privatnih šuma i loklanih samouprava truditi da postignemo rezultat da do 2022. godine loklane samouprave u Zlatiborskom upravnom okrugu izdvajaju novac iz Budžetskog fonda za unapredjenje šuma za sve pomenute poslove.
RAŠ „Omorika“: Sredstva iz Budžetskog fonda dostupna i vlasnicima privatnih šuma
Savo Bešlić predsednik Skupštine Regionalne asocijalce vlasnika privatnih šuma „Omorika“ smatra da sitaucija oko protivpožanih puteva zavisi od vlasništva kako na ovom području, tako i u čitavoj zemlji.
– U državnim šumama gde se planski gazduje grade se šumski putevi, protivpožarni za eksploataciju šuma. U privatnihm šumama takvih aktivnosti nema. Uprava za šume je omogućila da sredstva iz Budžetskog fonda budu dostupna i vlasnicima privatnih šuma već više od deceniju. To funkcioniše, a sada se pokazalo da na tim konkursima građani se pojavljuju kroz udruženja građana vlasnika privatnih šuma, gde mogu dobiti sredstva. U praksi vidimo da je najinteresantnija gradnja šumskih puteva, manje je interesovanje za pošumljavanje, a postoji i mogućnost za subvenicije za mere nega mladih šuma.
Najefikasniji način je da se građani organizuju kroz udruženja i pojavljuju na konkursima. Mogu se osnovati nova ili da se građani pridruže već postojećim kojih u zapadnoj Srbiji ima veliki broj, nisu ograničena ni teritorijalno ni administrativno. Recimo, građani Tutina i Novog Pazara su posredstvom Udruženja „Bor“ dobili sredstva za izugradnju jednog šumskog puta, čija gradnja treba da počne ovih dana, – ističe Bešlić.
Smanjiti zagađenje za 30 odsto do 2030. godine
Petar Vukotić, menadžer pojekta „Climate action Zlatibor“ – RRA Zlatibor, predstavljajući projekat govorio je o inicijativi u devet opština, gde bi se gradonačlnici i predsednici obavezali da u svojim opštinama radite na zaštiti životne sredine i ekologije, da će smanjiti zagađenje za 30 odsto do 2030. godine.
– Cilj projekata je da promoviše energetsku efikanost i zaštitu životne sredine tako da ćemo kroz projekat uraditi 20 predloga za energetskuu sanaciju 20 obejkata u opštinama i pet projektnih predloga za upotrebu solara u devet opština Zlatiboskorg okruga.
Šume i Nacionalni parkovi Srbije
Podsetimo ja je od ukupne površine teritorije naše zemlje, oko 1/4 je pod šumom, dok ostalo šumsko zemljište, kome po međunarodnoj definiciji pripadaju i šikare i šibljaci, obuhvata blizu 5% teritorije.
Nacionalni parkovi u Srbiji, idući od severa ka jugu: Fruška gora u Vojvodini (25 390 ha), Đerdap duž Dunava (63 600 ha), planina Tara pored Drine (19710 ha) i planina Kopaonik (11 810 ha). Pored ova četiri nacionalna parka, postoji nekoliko većih zaštićenih zona prirodnog dobra. To su: Golija, Stara planina i gornji tok reke Ibar, navodi JP „Srbijašume“.
Šume u svetu
Šuma je složen ekosistem u kojem je drveće dominantan oblik života. Šume se javljaju u oblastima u kojima je temperatura u najtoplijim mesecima iznad 10 °C, a godišnje padavine preko 200 mm. Mogu da se razviju u različitim uslovima, a vrsta zemljišta kao i biljni i životinjski svet zavise od uslova životne sredine. Šuma je najefikasniji ekosistem u prirodi, sa visokim nivoom fotosinteze koja utiče na biljni i životinjski svet, koji su spojeni u veoma složen organski odnos.
U hladnim, subpolarnim oblastima bližim Severnom polu javljaju se tajge u kojima dominiraju četinari. U oblastima sa umerenijom klimom dominiraju mešane četinarske i listopadne šume. U severnim krajevima sa umerenom klimom razvijaju se listopadne šume. U vlažnim ekvatorijalnim oblastima javljaju se kišne šume. Za razliku od drveća sa igličastim listovima, koji uspevaju u hladnijim zimzelenim šumama, za razvoj zimzelenog drveća sa širokim listovima neophodna je velika količina padavina.
Šumske životinje imaju izuzetno oštar sluh, a mnoge su prilagođene da se kreću vertikalno kroz stanište. Životinje koje se kreću samo po površini zemlje koriste šumu samo kao zaklon, budući da, osim manjih biljaka, u njoj ima veoma malo hrane.
A koje su to najlepše svetske šume i Nacionalna geografija? A nama preostaje da se potrudimo da naše šume uvećavamo i očuvamo!
Hroniku kovid – 19 tokom avgusta možete videti na UžiceMedia.
Hroniku kovid -19 tokom jula u Užicu i ostalim opštinama Zlatiborskog okruga možete pogledati u tekstu UžiceMedia.
Aktuelne podatke za Srbiju na sajtu Ministarstva zdravlja Srbije.
